ऑक्सिजन म्हणजे जीवनाचं मूलभूत अस्तित्व. मानव, प्राणी, झाडं आणि संपूर्ण पर्यावरण यासाठी याचं महत्त्व अमूल्य आहे.

१. हवेत ऑक्सिजनचं प्रमाण:

• पृथ्वीच्या वातावरणात सुमारे 21% ऑक्सिजन असतो.
• इतर घटक: नायट्रोजन ~78%, कार्बन डायऑक्साइड ~0.03%, आणि इतर वायू.

२. ऑक्सिजनचा स्रोत – झाडं आणि निसर्गाचा वाटा:

• प्रकाशसंश्लेषण प्रक्रियेत झाडं दिवसा ऑक्सिजन सोडतात.
• रात्री झाडं थोडं कार्बन डायऑक्साइडही सोडतात, त्यामुळे झाडांची योग्य लागवड महत्त्वाची.
• पाणथळ क्षेत्रं, समुद्री शैवाळं आणि जंगलं – महत्त्वाचे ऑक्सिजन स्त्रोत आहेत.

३. शुद्ध हवा मिळवण्यासाठी उपाय:

• झाडांची लागवड करा.
• हवामानशास्त्रानुसार सकाळी आणि संध्याकाळी फ्रीश हवा मिळते.
• कार्बन प्रदूषण टाळणं – वाहतूक, औद्योगिक धूर कमी करणं.
• घरात एअर प्युरिफायर व नैसर्गिक वायुवीजन ठेवा.

४. ऑक्सिजनचे फायदे – शरीरासाठी वरदान:

• मेंदूच्या कार्यक्षमतेसाठी अत्यंत आवश्यक.
• फुफ्फुसं, हृदय आणि स्नायूंना ऊर्जा मिळते.
• रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते.
• थकवा कमी होतो, चित्तशुद्धी होते.

५. ऑक्सिजनची कमतरता – धोका:

• कमी ऑक्सिजनमुळे दम लागणे, चक्कर, मेंदूवर परिणाम होतो.
• COPD, Asthma, आणि इतर श्वसनविकार वाढतात.
• उच्च उंचीवर (जसं की हिमालयात) कमी ऑक्सिजन असतो.

६. अत्यधिक ऑक्सिजनचे दुष्परिणाम:

• मेडिकल ऑक्सिजन जास्त दिल्यास ऑक्सिजन टॉक्सिसिटी निर्माण होतो.
• काही केसमध्ये फुफ्फुसांवर दुष्परिणाम दिसतो.

७. रुग्णालयात ऑक्सिजन कसा दिला जातो?

• 90% पेक्षा खाली SpO2 झाल्यास ऑक्सिजन दिलं जातं.
• नासल कॅनुला, मास्क, किंवा व्हेंटिलेटर वापरले जातात.
• सामान्यतः 2–5 LPM (लिटर प्रति मिनिट) प्रमाणात ऑक्सिजन दिला जातो.
• डॉक्टरांच्या मार्गदर्शनाखाली याचं योग्य नियमन केलं जातं.

८. ऑक्सिजनचे व्यवस्थापन – कोविडनंतरची शिकवण:

• रुग्णालयात लिक्विड ऑक्सिजन टँक, सिलिंडर, PSA प्लांट वापरले जातात.
• घरगुती गरजेसाठी ऑक्सिजन कन्सन्ट्रेटर उपलब्ध आहेत.

शेवटी: झाडं लावा, शुद्ध हवा घ्या, आणि ऑक्सिजनचं महत्त्व समजून घ्या. कारण ऑक्सिजन म्हणजेच आयुष्य.