प्राचीन काळी होळी सात्विक रंगांनी किंवा पळसाच्या फुलांपासून तयार केलेल्या गुलाल, कुंकुम आणि हळदीने खेळली जायची. पण आजच्या बदलाभिमुख युगात विविध प्रकारच्या रासायनिक घटकांपासून बनवलेले रंग आणि अनेक ठिकाणी वार्निश, ऑईल पेंट आणि चमकदार रंगांचा वापर होळी खेळताना केला जात आहे.
होळी खेळताना खालील खबरदारी घेतल्यास हानिकारक रासायनिक रंगांचे दुष्परिणाम टाळता येतात:-
होळीचे रंग डोळ्यांत किंवा तोंडात जाणार नाहीत याची काळजी घ्या, अन्यथा त्यामुळे दृष्टी किंवा फुफ्फुस आणि आतड्यांना इजा होऊ शकते. म्हणून, जेव्हा कोणी रंग लावतो तेव्हा आपले तोंड आणि डोळे बंद ठेवा.
होळी खेळण्यापूर्वी तुमच्या शरीराला नारळ, मोहरी किंवा खाद्यतेलाने पूर्णपणे मसाज करा जेणेकरून मजबूत रंगांचा त्वचेवर परिणाम होणार नाही आणि ते रंग फक्त साबण लावून काढून टाकता येतील. केसांना तेलाने पूर्णपणे मसाज करा जेणेकरून रासायनिक रंगांचा टाळूवर कोणताही परिणाम होणार नाही.
या प्रकारच्या मसाजच्या अनुपस्थितीत, रासायनिक रंगांचा त्वचेवर खोलवर परिणाम होतो आणि त्वचा काही दिवस चिडचिड आणि कोरडी राहते.
होळी खेळताना वार्निश, ऑइल पेंट किंवा इतर कोणताही चमकदार रंग वापरणाऱ्या लोकांपासून सावध रहा. ज्या ग्रुपमध्ये अशा घातक पदार्थांनी होळी खेळली जाते त्या ग्रुपमध्ये चुकूनही सहभागी होऊ नका. हे रंग चेहऱ्याच्या त्वचेसाठी अत्यंत हानिकारक असल्याचे सिद्ध झाले आहे. कधीकधी यामुळे संपूर्ण चेहरा काळा किंवा डाग पडतो. असा रंग कोणी बळजबरीने तुमच्यावर लावला तरी घरी पोहोचल्यावर लगेचच रॉकेलच्या तेलात कापसाचा पुडा बुडवून हलक्या हाताने रंग स्वच्छ करा. त्यानंतर चेहरा साबणाने धुवा.
बेसन, मैदा, दूध, हळद आणि तेलाच्या मिश्रणापासून बनवलेली पेस्ट वारंवार लावल्याने आणि काढून टाकल्याने त्वचेवरील हट्टी रंग दूर होतो. त्या अगोदर लिंबू चोळून भाग स्वच्छ केला तर आणखीनच फायदा होईल. नखांच्या आजूबाजूच्या त्वचेत जमा झालेला रंग लिंबू चोळून स्वच्छ करता येतो.
घराऐवजी व्हरांड्यात किंवा रस्त्यावर होळी खेळा जेणेकरून घरात ठेवलेल्या वस्तूंवर त्याचा परिणाम होणार नाही आणि होळी खेळताना फाटलेले किंवा परिधान केलेले पातळ कपडे घालू नका जेणेकरून तुम्हाला कोणत्याही प्रकारच्या लाजिरवाण्या परिस्थितीला सामोरे जावे लागणार नाही.
होळीच्या निमित्ताने खेड्यापाड्यात गांजा आणि शहरांमध्ये दारू पिण्याचे प्रमाण जास्त आहे. पण नशा चढल्यावर माणूस अतार्किक प्राण्यांप्रमाणे वागू लागतो. कारण नशा मेंदूवरील तर्कशुद्ध नियंत्रण काढून टाकते, बुद्धीची योग्य निर्णय घेण्याची क्षमता कमी करते आणि माणूस मन, शब्द आणि कृतीतून अनेक प्रकारचे समाजविघातक कृत्ये करतो. त्यामुळे या सणात कोणत्याही प्रकारचे मादक पदार्थाचे सेवन करू नये.
सभ्यता आणि संयम पाळा. भावांनी फक्त भावांच्या गटातच होळी खेळावी आणि बहिणींनी फक्त बहिणींच्या गटातच होळी खेळावी. वाईट प्रवृत्तीच्या लोकांची वाईट नजर आपल्यावर पडू नये म्हणून भगिनींनी आपल्या घराच्या आवारातच होळी खेळली तर अधिक चांगले.
जे लोक चिखल, घाण, जनावरांचे मलमूत्र अशा दूषित पदार्थांनी होळी खेळतात, ते केवळ स्वत:लाच अपवित्र करत नाहीत तर इतरांना दोष देण्याचे पापही स्वत:वर घेतात. त्यामुळे होळी खेळताना त्यांचा वापर करू नका.